Michał Książek - Jakuck. Słownik miejsca

Autor : Michał Książek
Tytuł : Jakuck. Słownik miejsca
Wydawnictwo : Czarne
Miejsce wydania : Wołowiec
Wydanie : 1
Rok wydania : 2013
Okładka : Twarda
Obwoluta : Nie
Stron : 247
Nakład : b.d.

Niby dużo wiemy o Syberii, daleko, zimno, za Stalina wysyłali tam inaczej myślących, miejscowi dużo piją itp. Niby się zgadza, ale wystarczy sięgnąć po książkę z tej tematyki, jak na przykład. "Jakuck" Michała Książka , by pewność sądów i wysoka ocena własnej wiedzy znikła po kilkunastu stronach. Książek zabiera nas w niezwykłą podróż, po krainie o której mało kto słyszał, w podróż dzięki której, dowiemy się co to naprawdę znaczy zimno czy biel, i w której poznamy dwóch Polaków, o których Polacy zapomnieli, a więcej o nich wiedzą (choć też nie za dużo) Jakuci.

Dwóch Polaków z "Jakucka" to Edward Piekarski i Wacław Sieroszewski. Pierwszy opracował słownik języka jakuckiego i to jemu zawdzięczamy układ książki - narracja jest przerywana hasłami-słowami z języka jakuckiego, często te słowa stają się punktem wyjścia do następnej historii lub też bywają puentą opowiadanej historii. Drugi, całkiem dużą część swojej twórczości naukowej i beletrystycznej poświęcił Jakuckowi i Jakutom. I zaryzykuję stwierdzenie, że to jemu zawdzięczamy, tę książkę. Odniosłem wrażenie, że to twórczość "Sirko" zafascynowała Syberią Książka, a także spowodowała, że autor chciał odnaleźć istniejące ślady po Sieroszewskim, który to motyw towarzyszy całemu reportażowi.

Jakucja to specyficzne miejsce. Zima jest tu cały rok, jedynie na kilka miesięcy schodzi do podziemia (dosłownie, wieczna zmarzlina sięga ponad 300 metrów w głąb ziemi). Dla wielu mieszkańców, mróz staje się kłopotliwy dopiero przy 30-40 stopniach mrozu. Biel jest taka, że potrafi przyprawić człowieka o pomieszanie zmysłów. Model społeczny też jest egzotyczny, jak znane nam standardy. Dziećmi z reguły opiekują się dziadkowie, problem polega na tym, że ludzie starzeją się o wiele szybciej niż w Europie i umierają, w momencie, gdy dzieci są jeszcze małe i jest to jedna z kilku przyczyn obok straszliwej zimy, dużej liczby samobójstw wśród dzieci.

Mimo że książka jest napisana dobrym, przyjemnym piórem, jest też świetnym źródłem, momentami szokującej, wiedzy, to mam pewne "ale". Przez większość książki autor stara się podzielić możliwie największą ilością zdobytej wiedzy. Sprawa to wrażenie, że czytelnik czuje się przytłoczony ogromem faktów i momentami się w tym gubi. Brakuje też ludzi. Kapuściński pokazywał kolejne kraje czy wydarzenia poprzez napotykanych ludzi, Filip Springer pokazuje architekturę czy szerzej przestrzeń przez ludzi, którzy w niej żyją czy ją tworzyli. Michał Książek dość skąpo opisuje napotykanych ludzi, a szkoda, bo "Jakuck" mógłby być jeszcze ciekawszy.

Łukasz Kot